Such is the case of Nepal, a landlocked country located between China (north) and India (south, east, west). It has a population of 28,901,790 (July 2007 est.) and a total land area of 147,181 square kilometres. (1) While Nepal consists of unlimited natural resources such as water, timber, hydropower, and scenic beauty, it has an extremely fragile environment. It is often affected by severe flooding, landslides, anti famine and faces environmental problems such as deforestation because of an overuse of wood for fuel. These often have negative impacts on people in rural areas who depend highly on nature for their survival. It must be noted that the majority of people, especially those in the rural areas, depend on land and agriculture as an economic activity.
Practices based on religion and patriarchy inevitably play a role in maintaining social inequalities. The dominant religion is Hinduism which stratifies castes into four: the Brahmin as the highest, Kshatri, Vaisya, and Shudra or Dalit as the lowest/untouchables. Practices leading to gender inequality such as the unequal division of labour based on the patriarchal tradition puts women to work in domestic (reproductive) sphere and men to work in the public (productive) sphere. While women are engaged in completing household chores, bearing and rearing children, taking care of the elderly, providing water and food to family, men often work outside the home--mostly in skilled jobs and/or income generating activities.
Because patriarchal ideologies and religious laws prevail in Nepal, dimensions of identity such as gender, caste, and ethnicity create hegemonic privilege on the use of natural resources. This paper aims to draw attention to the hegemonic politics at the micro level pertaining to the access to natural resources from the women's perspective, and to come up with recommendations. The paper will present examples of how Nepalese rural women ensure their family's survival as they play a vital role in the provision of water and food.
рдЬрдбिрдмुрдЯी, рдвुрдЩ्рдЧा-рдмाрд▓ुрд╡ा, рдЬрд▓рд╡िрдж्рдпुрдд्, рдЦрдиिрдЬ рдкрджाрд░्рде, рдкрд░्рдпрдЯрдХीрдп рдЖрдХрд░्рд╖рдг (рд╣िрдоाрд▓, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдп рдиिрдХुрдЮ्рдЬ, рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдорда-рдорди्рджिрд░ рдЖрджि) рд░ рдХृрд╖िрдЬрд╕्рддा рдиेрдкाрд▓рдХा рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕्рд░ोрдд-рд╕ाрдзрдирдХो рдЬिрд▓्рд▓ाрдЧрдд рд╡िрддрд░рдгрдХो рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдХрд╕्рддो рдЫ рд░ рдХुрди рд╕्рд░ोрддрдоा рдХुрди рдЬिрд▓्рд▓ा рд╕рдо्рдкрди्рди рд░ рдХुрди рдЬिрд▓्рд▓ा рд╡िрдкрди्рди рдЫ рднрди्рдиे рд╡िрд╕्рддृрдд рд╡िрд╡рд░рдг рд╣िрдоाрд▓ рдЦрдмрд░рдкрдд्рд░िрдХा рдХा рдпрд╕рдЕрдШिрдХा рдЪाрд░ рд╡рдЯा рдЕрдЩ्рдХ (резрем рдЕрд╕ाрд░, рез рд╕ाрдЙрди, резрем рд╕ाрдЙрди рд░ рез рднрджौ)рдоा рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рднрдЗрд╕рдХेрдХो рдЫ। рдпो рдЕрдЩ्рдХрдоा рдЪाрд╣िँ рддी рд╕рдмै рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕्рд░ोрддрд╣рд░ूрдмाрдЯ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдирд╕рдХ्рдиे рдЖрдо्рджाрдиी рдЬोрдб्рджा рд╕рдордЧ्рд░рдоा рдХुрди рдЬिрд▓्рд▓ा рдмрдвी рд╕рдо्рдкрди्рди рд░ рдХुрди рдЬिрд▓्рд▓ा рд╡िрдкрди्рди рджेрдЦिрди्рдЫ рднрди्рдиे рдХुрд░ाрд▓ाрдИ рдЖँрдХрдбाрдоा рджрд░्рд╢ाрдЙрди рдЦोрдЬिрдПрдХो рдЫ।
рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕्рд░ोрддрдмाрдЯ рд╣ुрдиे рд╕рдо्рднाрд╡्рдп рдЖрдо्рджाрдиीрдХा рдЖрдзाрд░рдоा рдХुрди рдЬिрд▓्рд▓ा рд╡ा рдЬिрд▓्рд▓ाрд╡ाрд╕ी рдХрддि рдзрдиी рд╣ुрди्рдЫрди् рднрдиेрд░ рдХेрд▓ाрдЙрдирдХा рд▓ाрдЧि рд╕рдо्рдмрдж्рдз рдЬिрд▓्рд▓ाрдХो рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рд░ рдЬрдирд╕рдЩ्рдЦ्рдпाрдмीрдЪрдХो рд╕рдо्рдмрди्рдз рдкрдиि рд╣ेрд░्рдиुрдкрд░्рдиे рд╣ुрди्рдЫ। рдзेрд░ै рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рднрдПрдХा рдЬिрд▓्рд▓ाрд╣рд░ूрдоा рдХ्рд░рдорд╢ः рдбोрд▓्рдкा (рео,режреорей рд╡рд░्рдЧ рдХिрдоी), рд╣ुрдо्рд▓ा (рем,режрелреи рд╡. рдХिрдоी), рддाрдк्рд▓ेрдЬुрдЩ (рей,ремрекрем рд╡. рдХिрдоी) рд░ рдоुрд╕्рддाрдЩ (рей,релрепрео рд╡. рдХिрдоी) рдЖрджि рдкрд░्рдЫрди् рднрдиे рдеोрд░ै рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рднрдПрдХा рдЬिрд▓्рд▓ाрдоा рднрдХ्рддрдкुрд░ (резреирей рд╡. рдХिрдоी), рд▓рд▓िрддрдкुрд░ (рейрепрем рд╡. рдХिрдоी) рд░ рдХाрдардоाрдбौं (рекрезрек рд╡. рдХिрдоी) рдЖрджि рдкрд░्рджрдЫрди्। рдЬрдирдШрдирдд्рд╡ рд░ рдиेрдкाрд▓рдХा рдЬिрд▓्рд▓ाрдХो рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓рдмीрдЪрдоा рдЙрд▓्рдЯो рд╕рдо्рдмрди्рдз рд░рд╣рдиे рдЧрд░ेрдХो рдкाрдЗрди्рдЫ। рдЕрд░्рдеाрдд् рдзेрд░ै рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рднрдПрдХा рдЬिрд▓्рд▓ाрдХो рдЬрдирдШрдирдд्рд╡ рди्рдпूрди рдЫ рднрдиे рдеोрд░ै рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рднрдПрдХा рдЬिрд▓्рд▓ाрдХो рдЬрдирдШрдирдд्рд╡ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдЫ। рдЬрдо्рдоाрдЬрдо्рдоी рекрезрек рд╡рд░्рдЧ рдХिрдоी рднू-рднाрдЧрдоा рдлैрд▓िрдПрдХो рдХाрдардоाрдбौँ рдЬिрд▓्рд▓ाрдХो рдЬрдирдШрдирдд्рд╡ реи,ремрезрей рдЫ рднрдиे рд╣ुрдо्рд▓ाрдХो рдЬрдирдШрдирдд्рд╡ рдЬрдо्рдоा рен рдоाрдд्рд░ рдЫ। рдЕрд░्рдХो рд╢рдм्рджрдоा рднрди्рджा, рд╣ुрдо्рд▓ाрдХो рез рд╡рд░्рдЧ рдХिрдоी рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рдФрд╕рдд рен рдЬрдиा рдоाрдиिрд╕рдХो рдмрд╕ोрдмाрд╕ рдЫ рднрдиे рдХाрдардоाрдбौँрдоा рдд्рдпрддि рдиै рдХ्рд╖ेрдлрд▓рдоा реиремрезрей рдЬрдиा рдмрд╕्рджрдЫрди्। рдЙрдЪ्рдЪ рдЬрдирдШрдирдд्рд╡ рднрдПрдХा рдХाрдардоाрдбौँрдкрдЫिрдХा рдЕрди्рдп рдЬिрд▓्рд▓ाрд╣рд░ूрдоा рднрдХ्рддрдкुрд░ (рез,реорейрей рдЬрдиा), рд▓рд▓िрддрдкुрд░ (реорелрей рдЬрдиा), рдорд╣ोрдд्рддрд░ी (релрелрей рдЬрдиा) рдЖрджि рдкрд░्рджрдЫрди्। рдд्рдпрд╕ैрдЧрд░ी рдбोрд▓्рдкा, рдордиाрдЩ рд░ рдоुрд╕्рддाрдЩ (рек рдЬрдиा), рд╣ुрдо्рд▓ा (рен рдЬрдиा), рдоुрдЧु (резрей рдЬрдиा), рд░рд╕ुрд╡ा (рейреж рдЬрдиा), рд╕ोрд▓ुрдЦुрдо्рдмु (рейреи рдЬрдиा) рдЖрджि рди्рдпूрди рдЬрдирдШрдирдд्рд╡ рднрдПрдХा рдЬिрд▓्рд▓ाрдордз्рдпे рдкрд░्рджрдЫрди्।
рдиेрдкाрд▓рдХो рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕्рд░ोрдд-рд╕рдо्рдкрджा рджोрд╣рдирдмाрдЯ рд╣ुрдиे рддाрд▓िрдХा рез рдЕрдиुрд╕ाрд░рдХो рдЖрдо्рджाрдиीрдХो рд╣िрд╕ाрдм рдЧрд░्рджा рдиिрдо्рди рдкूрд░्рд╡ाрдиुрдоाрдирд▓ाрдИ рдЖрдзाрд░ рдоाрдиिрдПрдХो рдЫः-
• рдХुрдиै рдкрдиि рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕्рд░ोрддрдХो рджोрд╣рди рд╡ा рдЙрдкрдпोрдЧ рд╡िрд╡ेрдХрд╕рдо्рдордд рд░ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдврдЩ्рдЧрдмाрдЯ рдоाрдд्рд░ рд╣ुрдиेрдЫ।
• рдЦрдиिрдЬ рдкрджाрд░्рдердХो рджोрд╣рди/рдЙрдкрдпोрдЧ рджिрдЧो рдврдЩ्рдЧрдмाрдЯ релрежреж рд╡рд░्рд╖рд╕рдо्рдо рдЧрд░्рди рд╕рдХिрдиे рдЧрд░ी рдЧрд░िрдиेрдЫ।
• рд╡рдирдЬрдЩ्рдЧрд▓ рд░ рдЬрдбिрдмुрдЯीрдХो рджोрд╣рди/рдЙрдкрдпोрдЧ рдЧрд░्рджा рд╡ाрддाрд╡рд░рдгрдоा рдирдХाрд░ाрдд्рдордХ рдк्рд░рднाрд╡ рдкрд░्рдиे рдЫैрди рд░ рд╣ाрд▓ рднрдПрдХो рд╡рдирдЬрдЩ्рдЧрд▓рдХो рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдкрдиि рдШрдЯ्рдиे рдЫैрди।
• рдвुрдЩ्рдЧा-рдмाрд▓ुрд╡ा рдЭ्िрдХ्рджा рдХुрдиै рдаाрдЙँрдоा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдкрд░िрдоाрдгрдордз्рдпे рд╣рд░ेрдХ рд╡рд░्рд╖ резреж рднाрдЧрдХो рдПрдХ рднाрдЧ рдоाрдд्рд░ рдЙрдд्рдЦрдирди् рдЧрд░िрдиेрдЫ рднрди्рдиे рдЕрдиुрдоाрди рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ। рдпрд╕ो рдЧрд░्рджा рдвुрдЩ्рдЧा-рдмाрд▓ुрд╡ा рдЙрдд्рдЦрдирди् рдЧрд░्рджा рдк्рд░рдХृрддिрдоा рдирдХाрд░ाрдд्рдордХ рдк्рд░рднाрд╡ (рдЦोрд▓ाрдХो рдЧрд╣िрд░ाрдИ рдмрдв्рдиे, рдкрд╣िрд░ो рдЬाрдиे, рдмाрдвी рдЕрдиिрдпрди्рдд्рд░िрдд рднрдИ рд╡िрднिрди्рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рдкрд╕्рдиे рдЖрджि) рд╡ाрддाрд╡рд░рдгीрдп рд╕рдорд╕्рдпा рди्рдпूрди рдЧрд░्рди рд╕рдХिрди्рдЫ рднрди्рдиे рдаाрдиिрдПрдХो рдЫ।
• рдкрд░्рдпрдЯрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рд╕рдо्рднाрд╡्рдпрддा рдЖрдХрд▓рди рдЧрд░्рджा рд╡िрдЧрдд резрел рд╡рд░्рд╖рдоा рдд्рдпрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рднрдПрдХो рд╕рдмрднрди्рджा рдмрдвी рдЖрдо्рджाрдиीрд▓ाрдИ рдЖрдзाрд░ рдмрдиाрдЗрдПрдХो рдЫ। рдкрд░्рдпрдЯрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рд╣ुрдирд╕рдХ्рдиे рд╕рдо्рднाрд╡िрдд рд╡िрдХाрд╕ рд░ рдЖрдо्рджाрдиी рдпрд╣ाँ рдЕрдиुрдоाрди рдЧрд░िрдПрднрди्рджा рдзेрд░ै рдмрдвी рдкрдиि рд╣ुрдирд╕рдХ्рдЫ।
• рд╡िрдж्рдпुрдд्рдХो рд╣рдХрдоा, рдиेрдкाрд▓рдоा рд╕рдо्рднрд╡ рдаाрдиिрдПрдХो (реореж,режрежреж рдоे.рд╡ा. рднрди्рджा рдмрдвी) рд╕рдмै рдХ्рд╖рдорддा рдЙрдкрдпोрдЧ рдЧрд░्рди рд╕рдХिрдиे рдоाрдиेрд░ рдд्рдпрд╕рдХो рдЖрдо्рджाрдиी рд╣िрд╕ाрдм рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ।
• рдХृрд╖िрдоा рд╣ाрд▓рдХो рдЙрдд्рдкाрджрдХрдд्рд╡ реирекрео рдк्рд░рддिрд╢рддрд╕рдо्рдо рдмрдвेрд░ рднाрд░рддрдХो рд╣рд░िрдпाрдгा рд░ рдкрдЮ्рдЬाрдмрдХो рддрд╣рдоा рдкुрдЧ्рдЫ рднрди्рдиे рдЖрдзाрд░рдоा рдд्рдпрд╕рдмाрдЯ рд╣ुрдиे рдЖрдо्рджाрдиीрдХो рд╣िрд╕ाрдм рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ।
рдЕрди्рдп рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕ाрдзрдирд╕्рд░ोрддрдХो рдЕрдиुрдкाрддрдоा рдиेрдкाрд▓рдХो рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рддुрд▓рдиाрдд्рдордХ рд▓ाрдн рди्рдпूрди рдЫ। рд╣ाрдо्рд░ो рдХृрд╖िрд▓े рдпुрд░ोрдк-рдЕрдоेрд░िрдХाрдХो рдХृрд╖िрд╕ँрдЧ рдк्рд░рддिрд╕्рдкрд░्рдзा рдиै рдЧрд░्рди рд╕рдХ्рджैрди। рдд्рдпрд╕ैрд▓े рдиेрдкाрд▓рдХो рдХृрд╖ि рд▓рдЧाрдиी рдоूрд▓рддः рджेрд╢рдХो рдЦाрдж्рдп рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдкूрд░्рддि рдЧрд░्рди рд░ рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рд░ोрдЬрдЧाрд░ी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдЧрд░ाрдЙрдирдХा рд▓ाрдЧि рд╣ुрдиुрдкрд░्рдЫ।
рд╣ाрдоीрд▓े рд╕ाрдиैрджेрдЦि рд╕ुрди्рджै рдЖрдЗрд░рд╣ेрдХा рд╣ौं, рдиेрдкाрд▓ рдХृрд╖िрдк्рд░рдзाрди рджेрд╢ рд╣ो; рдд्рдпрд╕ैрд▓े рдиेрдкाрд▓рдХो рд╡िрдХाрд╕ рдХृрд╖िрдХो рд╡िрдХाрд╕рдмाрдЯ рдоाрдд्рд░ рд╕рдо्рднрд╡ рдЫ। рдХрддिрдкрдп рдЕрд░्рдердоा рдпो рдХрдерди рдаीрдХै рдкрдиि рд╣ो। рдпрд╕рдЕрдиुрд░ुрдк рд╣рд░ेрдХ рд╡рд░्рд╖ рдХृрд╖िрд▓ाрдИ рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджिрдПрд░ рдмрдЬेрдЯ рд╡िрдиिрдпोрдЬрди рдЧрд░िрдПрдХो рдкрдиि рдкाрдЗрди्рдЫ। рддрд░, рдпो рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдмाрдЯ рд╕ोрдЪेрдЬрддि рдк्рд░рддिрдлрд▓ рднрдиे рдк्рд░ाрдк्рдд рднрдПрдХो рдЫैрди। рдд्рдпрд╕ैрд▓े рд╕рдзैँ рдк्рд░рд╢्рди рдЙрда्рдиे рдЧрд░ेрдХो рдЫः рдХрддै рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рд▓рдЧाрдиीрд▓े рдЕрд░ू рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рд▓рдЧाрдиीрд▓ाрдИ рдХрдордЬोрд░ рдд рддुрд▓्рдпाрдЗрд░рд╣ेрдХो рдЫैрди? рд╡िрдХाрд╕рдХो рдоेрд░ुрджрдг्рдб рдоाрдиिрдПрдХो рдХृрд╖ि рд╡िрдХाрд╕ рдмाрд░े рдпрд╕рд░ी рдк्рд░рд╢्рдирдЪिрди्рд╣ рд▓рдЧाрдЙँрджा рдХेрд╣ी рдХृрд╖ि рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮ рд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╡्рдпрдХ्рддिрд╣рд░ूрдХो рдЪिрдд्рдд рджुрдЦ्рди рдкрдиि рд╕рдХ्рдЫ। рддрд░ рдкрдиि рдпрдеाрд░्рде рдХे рд╣ो рднрдиे рд▓рдЧाрдиी рд░ рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджिрдЗрдПрдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рд▓े рджेрд╢рд▓ाрдИ рд▓ाрдн рджिрдирд╕рдХेрдХो рдЫैрди।
рдХुрдиै рдкрдиि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рд▓рдЧाрдиी рдоुрдЦ्рдпрддः рджुрдИрд╡рдЯा рдЖрдзाрд░рдоा рдЧрд░िрди्рдЫः рдкрд╣िрд▓ो, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рджाрдпिрдд्рд╡ рдиिрд░्рд╡ाрд╣ рдЧрд░्рди рд░ рджोрд╕्рд░ो; рддुрд▓рдиाрдд्рдордХ рд▓ाрдн рдк्рд░ाрдк्рдд рдЧрд░्рдиे рдЙрдж्рджेрд╢्рдпрдмाрдЯ। рдХृрд╖िрдХो рд▓рдЧाрдиी рд╕ाрдоाрди्рдпрддः рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рджाрдпिрдд्рд╡ рдиिрд░्рд╡ाрд╣ рдЧрд░्рдирдХा рд▓ाрдЧि рд╣ुрдиे рдЧрд░्рджрдЫ। рдоूрд▓рддः рд╕्рдеाрдиीрдп рддрд╣рдоा рд░рд╣ेрдХो рдмेрд░ोрдЬрдЧाрд░ी рд╕рдорд╕्рдпा рдХрдо рдЧрд░्рди рд░ рдЦाрдж्рдпрдоा рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рд╣ुрдирдХो рд▓ाрдЧि рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рд▓рдЧाрдиी рдЧрд░िрди्рдЫ। рддрд░, рддुрд▓рдиाрдд्рдордХ рд▓ाрднрдХा рджृрд╖्рдЯिрд▓े рдиेрдкाрд▓рдХो рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕рдордЧ्рд░ рд░ूрдкрдоा рднाрд░рдд, рдбेрдирдоाрд░्рдХ, рдЬрд░्рдордиी, рдиेрджрд░рд▓्рдпाрдг्рдб, рдЕрдоेрд░िрдХा рдЖрджि рджेрд╢рд╕ँрдЧ рдк्рд░рддिрд╕्рдкрд░्рдзा рдЧрд░्рдиे рдХ्рд╖рдорддा рд░ाрдЦ्рджैрди। рдЕрд░्рдеाрдд् рддी рджेрд╢рд╕ँрдЧ рдиेрдкाрд▓рдХो рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рд▓े рдк्рд░рддिрд╕्рдкрд░्рдзा рдЧрд░्рди рд╕рдЬिрд▓ो рдЫैрди। рдд्рдпрд╕ैрд▓े рдХृрд╖िрдк्рд░рддिрдХो рд╣ाрдо्рд░ो рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдЧрдд рд╕ोрдЪрдоा рдиै рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд▓्рдпाрдЙрдиु рдЬрд░ुрд░ी рднрдЗрд╕рдХेрдХो рдЫ।
рд╡िрдХрд╕िрдд рдоाрдд्рд░ рдирднрдИ рджрдХ्рд╖िрдг рдПрд╢िрдпाрдХै рдЕрди्рдп рдоुрд▓ुрдХрд╣рд░ूрдХो рддुрд▓рдиाрдоा рдкрдиि рдиेрдкाрд▓рдХो рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЙрдд्рдкाрджрдХрдд्рд╡ рдЕрдд्рдпрди्рдд рди्рдпूрди рд╣ुрдиुрдХा рдзेрд░ै рдХाрд░рдгрд╣рд░ूрдордз्рдпे рд╕िंрдЪाрдИ рд╕ुрд╡िрдзा, рдЙрдЪिрдд рдорд▓рдЦाрдж, рдмाрдЯोрдШाрдЯो, рдЙрди्рдирдд рдмीрдЙрд╡िрдЬрди, рдХीрдЯрдиाрд╢рдХ рдФрд╖рдзि, рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рд╡िрдзि рдЖрджि рдХुрд░ाрд╣рд░ूрдХो рдЕрднाрд╡ рдиै рдоुрдЦ्рдп рд░рд╣ेрдХा рдЫрди्। рд╣ाрдо्рд░ो рдХрддिрдкрдп рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдЧрдд рдХृрд╖िрдЬрди्рдп рдЙрдд्рдкाрджрдирдХो рдмрдЬाрд░рдоा рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдоाрдЧ рдирд╣ुрдиु рд░ рдЙрдд्рдкाрджрди рд▓ाрдЧрдд рдмрдвी рд╣ुрдиुрд▓े рдкрдиि рдЙрдд्рдкाрджрди рди्рдпूрди рднрдЗрд░рд╣ेрдХो рдЫ। рддрд░ рдкрдиि рдпी рд╕рдорд╕्рдпाрд╣рд░ू рд╕рдоाрдзाрди рдЧрд░्рди рд╕рдХिрдПрдоा рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрдирдХो рд╕рдо्рднाрд╡्рдпрддा рдиेрдкाрд▓рдоा рд╣ुँрджै рдирднрдПрдХो рднрдиे рд╣ोрдЗрди।
рдиिрд░рди्рддрд░рдХो рдЕрдиिрдХाрд▓ рд░ рдЦाрдж्рдп рд╕рдЩ्рдХрдЯрдмाрдЯ рдоुрдХ्рддि рдкाрдЙрди рд╕рди् резрепремреж рджрд╢рдХрдоा рднाрд░рддрд▓े рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рдЙрдд्рдкाрджрдХрдд्рд╡ рдмрдвाрдЙрди рд╣рд░िрдд рдХ्рд░ाрди्рддि рдХो рдиाрдордоा рдПрдЙрдЯा рдирдпाँ рдЕрднिрдпाрди рдеाрд▓्рдпो। рдд्рдпो рдЕрднिрдпाрдирд▓े рднाрд░рддрдХा рдХेрд╣ी рд░ाрдЬ्рдпрдХो рдХृрд╖िрд▓ाрдИ рдХाрдпाрдкрд▓рдЯ рдЧрд░िрджिрдпो। рдкрдЮ्рдЬाрдм рд░ рд╣рд░िрдпाрдгा рдЬрд╕्рддा рд░ाрдЬ्рдпрдоा рдпрд╕рдХो рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рдк्рд░рднाрд╡ рджेрдЦिрдпो। рдк्рд░рддिрд╣ेрдХ्рдЯрд░ рей.рел рдоे.рдЯ. рдЕрди्рди рдЙрдд्рдкाрджрди рдЧрд░िрд░рд╣ेрдХा рдд्рдпрд╣ाँрдХा рдХृрд╖рдХрд▓े рео рдоे.рдЯ. рд╕рдо्рдо рдЙрдд्рдкाрджрди рдЧрд░्рди рдеाрд▓े। рддрд░ рднाрд░рддрдХा рдЕрди्рдп рдХрддिрдкрдп рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ूрдоा рдЕрд╣िрд▓े рдкрдиि рдк्рд░рддिрд╣ेрдХ्рдЯрд░ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХрд░िрдм рек рдоे.рдЯ. рдоाрдд्рд░ рдЫ।
рдбрдо्рдмрд░рдХृрд╖्рдг рд╢्рд░ेрд╖्рда
рдЕрдз्рдпрдпрдирдХा рдЖрдзाрд░
рдпो рдЕрдз्рдпрдпрди рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд░ूрдкрдоा рд▓рдЧाрдиी, рднूрдоिрд╕ुрдзाрд░, рд╕िंрдЪाрдИ, рдорд▓рдЦाрдж, рдмीрдЙрд╡िрдЬрди, рдФрд╖рдзिрдоूрд▓ो, рдмрдЬाрд░, рд╕ुрд░рдХ्рд╖ाрд▓рдЧाрдпрддрдХा рд╕рдорд╕्рдпाрд╣рд░ू рд╕рдоाрдзाрди рднрдПрдХो рдЕрд╡рд╕्рдеाрдоा рдпो рдХ्рд╖ेрдд्рд░рд▓े рдХे-рдХрддि рдЙрдд्рдкाрджрди рджिрдирд╕рдХ्рдЫ рд░ рд░ाрдЬ्рдпрд▓ाрдИ рдд्рдпрд╕рдмाрдЯ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖/рдЕрдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдЖрдо्рджाрдиी рдХрддि рд╣ुрдирд╕рдХ्рдЫ рднрди्рдиेрдмाрд░ेрдоा рдХेрди्рдж्рд░िрдд рдЫ। рдиिрдо्рди рд╕ूрдЪрдиा рд░ рдЕрдиुрдоाрдирд▓ाрдИ рдЕрдз्рдпрдпрдирдХो рдЖрдзाрд░ рдмрдиाрдЗрдПрдХो рдЫ।
рез. рдпो рдЕрдз्рдпрдпрдирдоा рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рд▓े рддрдпाрд░ рдкाрд░ेрдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдп рдирдоूрдиा рдХृрд╖ि рдЧрдгрдиा рдиेрдкाрд▓, рд╕рди् реирежрежрез/режреи рдХा рддрде्рдпाрдЩ्рдХрд▓ाрдИ рд▓िрдЗрдПрдХो рдЫ। рдпрд╕рдкрдЫि рд╕рд░рдХाрд░ीрд╕्рддрд░рдоा рдХृрд╖िрдХो рдпрддि рд╡िрд╕्рддृрдд рд╕рд░्рд╡ेрдХ्рд╖рдг рдЕрд░्рдХो рднрдПрдХो рдЫैрди।
реи. рдЖँрдХрдбा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рднрдПрдХा рдХेрд╣ी рдиिрд╢्рдЪिрдд рдЬिрд▓्рд▓ाрдХो рдоुрдЦ्рдп рдмाрд▓ी, рдирдЧрджे рдмाрд▓ी, рддрд░рдХाрд░ी рд░ рдлрд▓рдлूрд▓ рдЦेрддी рддрдеा рдкрд╢ुрдкाрд▓рдирдХो рдЙрдд्рдкाрджрди рджрд░рд▓ाрдИ рдЖрдзाрд░ рдоाрдиी рдиेрдкाрд▓ рд▓ेрд╡рд░ рдПрдХेрдбेрдоीрдХा рдХृрд╖ि рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮ рдбा. рд╢िрд╡ рд╢рд░्рдоाрд╕рд╣िрддрдХो рдЫрд▓рдлрд▓рдмाрдЯ рдиिрд╕्рдХेрдХो рдЧुрдгрдХ (рдХोрдлिрд╕ेрди्рдЯ)рдоाрд░्рдлрдд рд╣рд░ेрдХ рдЬिрд▓्рд▓ाрдХो рдХृрд╖ि рдЙрдкрд▓рдм्рдзिрдХो рдЧрдгрдиा рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ। рдлрд▓рдлूрд▓ рд░ рддрд░рдХाрд░ी рдЦेрддीрдмाрдЯ рддрд░ाрдИрдХा рдЬिрд▓्рд▓ाрдоा рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрдирдХो рдХрд░िрдм резрел рдк्рд░рддिрд╢рдд рд░ рд╣िрдоाрд▓ी рдЬिрд▓्рд▓ाрдоा рдХрд░िрдм реиреж рдк्рд░рддिрд╢рдд рдердк рдЖрдо्рджाрдиी рднрдПрдХो рджेрдЦिрди्рдЫ। рдкрд╢ुрдкाрд▓рдирдоा рднрдиे рдЕрд╡рд╕्рдеा рдаीрдХ рдЙрд▓्рдЯो; рдЕрд░्рдеाрдд् рдкрд╣ाрдбी рд░ рд╣िрдоाрд▓ी рдЬिрд▓्рд▓ाрд╣рд░ूрдоा реиреж рдк्рд░рддिрд╢рдд рд░ рддрд░ाрдИрдХा рдЬिрд▓्рд▓ाрд╣рд░ूрдоा резрел рдк्рд░рддिрд╢рдд рдердк рдЖрдо्рджाрдиी рднрдПрдХो рджेрдЦिрди्рдЫ।
рей. рдиेрдкाрд▓рдоा рдХृрд╖िрдпोрдЧ्рдп рдЬрдЧ्рдЧा реи,ремрел,рекреж,рейренрез рд╣ेрдХ्рдЯрд░ рд░рд╣ेрдХोрдоा ремреж.релреи рдк्рд░рддिрд╢рдд рдЖंрд╢िрдХ рдпा рдкूрд░्рдг рд╕िंрдЪाрдИ рд╕ुрд╡िрдзा рдк्рд░ाрдк्рдд рд░ рейреп.рекрео рдк्рд░рддिрд╢рддрдоा рд╕िंрдЪाрдИ рдЫैрди рднрди्рдиे рдоाрдиिрдПрдХो рдЫ।
рек. рдиेрдкाрд▓рдХो рдХृрд╖िрдпोрдЧ्рдп рдЬрдЧ्рдЧाрдордз्рдпे рдХрд░िрдм репреж рдк्рд░рддिрд╢рддрдоा рдХुрдиै рди рдХुрдиै рд░ूрдкрдоा рд╕िंрдЪाрдИ рд╕ुрд╡िрдзा рдкुрд░्рдпाрдЙрди рд╕рдХिрди्рдЫ рднрди्рдиे рдкрдиि рдоाрдиिрдПрдХो рдЫ।
рел. репреж рдк्рд░рддिрд╢рдд рдЬрдоिрдирдоा рд╕िंрдЪाрдИ рд╕ुрд╡िрдзा рд░ рд▓рдЧाрдиी рдорд▓, рдмीрдЙ, рдФрд╖рдзि, рдмрдЬाрд░ рдЖрджिрдХो рд╕рд╣ी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдкрди рд╣ुрдирд╕рдХेрдХो рдЦрдг्рдбрдоा рдиेрдкाрд▓рдХो рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдпुрд░ोрдк рд╡ा рдЬाрдкाрдирдХो рд╕्рддрд░рдоा рдкुрдЧ्рди рдирд╕рдХे рдкрдиि рднाрд░рддрдХा рдкрдЮ्рдЬाрдм рд░ рд╣рд░िрдпाрдгा рд░ाрдЬ्рдпрдХो рд╕्рддрд░рдоा рдЪाрд╣िँ рдкुрд░्рдпाрдЙрди рд╕рдХिрди्рдЫ рднрди्рдиे рдЕрдиुрдоाрди рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ।
рем. рдкрдЮ्рдЬाрдм рд░ рд╣рд░िрдпाрдгाрдоा рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрдХрдд्рд╡ рдк्рд░рддिрд╣ेрдХ्рдЯрд░ рео рдоे.рдЯ. рд░рд╣ेрдХो рдЫрднрдиे рднाрд░рддрдХै рдкрд╣ाрдбी рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрдХрдд्рд╡ рдк्рд░рддिрд╣ेрдХ्рдЯрд░ рек.рел рдоे.рдЯ. рд░ рддीрди рдмाрд▓ी рднिрдд्рд░्рдпाрдЙрдиे рдЙрдд्рдкाрджрдХрдд्рд╡ рдХ्рд╖рдорддाрдХो рд╕рдо्рднाрд╡्рдпрддाрд▓ाрдИ рдиेрдкाрд▓рдХो рд╕рди्рджрд░्рднрдоा рдЧाँрд╕ेрд░ рд╣िрд╕ाрдм рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ। рдиेрдкाрд▓рдоा реж.рел рд╣ेрдХ्рдЯрд░ рднрди्рджा рдХрдо рдЬрдоिрди рднрдПрдХा рдХिрд╕ाрдирд╣рд░ूрдХो рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдмाрд▓ी рднिрдд्рд░्рдпाрдЙрдиे рдХ्рд╖рдорддा рдмрдвी рджेрдЦिрдПрдХो рдЫ рднрдиे рдкाँрдЪ рд╣ेрдХ्рдЯрд░рднрди्рджा рдмрдвी рдЬрдЧ्рдЧा рднрдПрдХाрдоा рдпो рдХ्рд╖рдорддा рдиिрдХै рдХрдо рджेрдЦिрдПрдХो рдЫ।
рен. рдШрд░рдоा рдд्рдпрд╕ै рдЦेрд░ рдЧрдЗрд░рд╣ेрдХो рдЬ्рдпाрд▓ा рдирдЖрдЙрдиे рд╢्рд░рдоिрдХрд▓ाрдИ рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рдк्рд░рдпोрдЧ рдЧрд░िрдПрдХोрд▓े рд╕ाрдоाрди्рдпрддः рдд्рдпрд╕рдХो рд╣िрд╕ाрдм рдЧрд░्рдиे рдЧрд░िрдПрдХो рдкाрдЗँрджैрди। рддрд░, рдЙрдХ्рдд рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рд╢्рд░рдорд▓ाрдИ рдаीрдХрд╕ँрдЧ рд╣िрд╕ाрдм рдЧрд░्рджा рдд्рдпрд╕рд▓े рдЙрдд्рдкाрджрди рд▓ाрдЧрддрдХो рдХрд░िрдм реореж рдк्рд░рддिрд╢рдд рдЕंрд╢ 'рдЧрдЯेрдХो рдкाрдЗрди्рдЫ।
рео. рд╕ंрд╕ाрд░рдХा рдХुрдиै рдкрдиि рджेрд╢рдоा рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрдирдоा рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдХрд░ рд▓рдЧाрдЙрдиे рдЪрд▓рди рд░рд╣ेрдХो рдкाрдЗँрджैрди। рд╡िрдХाрд╕ोрди्рдоुрдЦ рдоुрд▓ुрдХрд╣рд░ू рдЬрддि рдзेрд░ै рдХृрд╖िрдоा рдиिрд░्рднрд░ рднрдПрдХा рдЫрди्, рдХुрд▓ рдЧाрд░्рд╣рд╕्рде рдЙрдд्рдкाрджрдирдоा рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рдд्рдпрддि рдиै рдзेрд░ै рд╣िрд╕्рд╕ा рд░рд╣ेрдХो рдкाрдЗрди्рдЫ। рдЙрдж्рдпोрдЧ, рдХрд▓рдХाрд░рдЦाрдиा рд░ рд╕ेрд╡ा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рд╡िрд╕्рддाрд░ рддрдеा рдк्рд░рд╡िрдзिрдХो рд╡िрдХाрд╕рд╕ँрдЧै рдХुрд▓ рдЧाрд░्рд╣рд╕्рде рдЙрдд्рдкाрджрдирдоा рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рдпोрдЧрджाрди рдШрдЯ्рджै рдЬाрдиे рдЧрд░ेрдХो рдкाрдЗрди्рдЫ। рдиेрдкाрд▓рдХो рдХुрд▓ рдЧाрд░्рд╣рд╕्рде рдЙрдд्рдкाрджрдирдоा рдХेрд╣ी рд╡рд░्рд╖ рдЕрдШिрд╕рдо्рдо релреж рдк्рд░рддिрд╢рддрднрди्рджा рдоाрдеि рд░рд╣ेрдХो рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рд╣िрд╕्рд╕ेрджाрд░ी рд╣ाрд▓ реирел рдк्рд░рддिрд╢рддрдХो рд╣ाрд░ाрд╣ाрд░ीрдоा рдЭ्рд░ेрдХो рдЫ। рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрдирд▓े рд░ाрдЬ्рдпрд▓ाрдИ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдХрд░ рдирджिрдП рдкрдиि рдпрд╕рдХा рд░ुрдкрд╣рд░ू рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд╣ुँрджा (рдЬрд╕्рддै рдЧрд╣ुँрдмाрдЯ рдкीрдаो/рдоैрджा рд╣ुँрджै рдмिрд╕्рдХुрдЯ, рд░ोрдЯी рдмрдиाрдЙँрджा) рдпा рдпो рдмрдЬाрд░рдоा рдЕрди्рдп рд╕ाрдоाрдирд╣рд░ूрд╕ँрдЧ рд╕ाрдЯिँрджा (рдЕрд░्рдеाрдд् рдХिрд╕ाрдирд▓े рдЕрди्рди рдмिрдХ्рд░ी рдЧрд░ी рд╕ोрдмाрдЯ рд╕ाрдмुрди, рддेрд▓, рдХрдкрдбा рдЖрджिрдоा рдЦрд░्рдЪ рдЧрд░्рджा) рд░ाрдЬ्рдпрд▓ाрдИ рдХрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдиे рдЧрд░्рдЫ। рдпрд╕рд░ी рдЕрдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд░ूрдкрдоा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдиे рдХрд░рдХो рдкрдиि рдпрд╣ाँ рд╣िрд╕ाрдм рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ। рдЙрдд्рдкाрджрдирдХो реореж рдк्рд░рддिрд╢рддрд▓ाрдИ рдЙрдд्рдкाрджрди рд▓ाрдЧрдд рд░ рдмाँрдХी рд░рд╣ेрдХो реиреж рдк्рд░рддिрд╢рдд рдмрдЬाрд░рдоा рд╡рд╕्рддु рд╡िрдиिрдордп (рд╕ाрдЯ्рди) рдХो рд▓ाрдЧि рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд░рд╣ेрдХो рдоाрдиी рд╣िрд╕ाрдм рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ।
реп. рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрдирдХो реиреж рдк्рд░рддिрд╢рддрд▓ाрдИ резрежреж рдк्рд░рддिрд╢рдд рдоाрдиी рд╕ोрдХो резрел рдк्рд░рддिрд╢рддрд▓ाрдИ рдХрд░рдХा рд░ूрдкрдоा рд░ाрдЬ्рдпрд▓े рдкाрдЙрдиे рдЖрдо्рджाрдиी рдоाрдиी рд╣िрд╕ाрдм рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ।
резреж. рдиेрдкाрд▓рдХो рд╕рдмै рдЬिрд▓्рд▓ाрдХो рдХृрд╖ि рдЙрдкрдЬрдХो рдЖрд░्рдеिрдХ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдгрд▓े рд╣ाрд▓ рдиेрдкाрд▓рдоा рднрдЗрд░рд╣ेрдХो рдЙрдд्рдкाрджрди рджрд░рд▓ाрдИ реирекрео рдк्рд░рддिрд╢рддрд▓े рдмрдвाрдЙрди рд╕рдХेрдоा рдоाрдд्рд░ै рдиेрдкाрд▓рдХो рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рдЙрдд्рдкाрджрдХрдд्рд╡ рд░ рдЙрдд्рдкाрджрди рднाрд░рддрдХो рдкрдЮ्рдЬाрдм рд░ рд╣рд░िрдпाрдгाрдХो рд╣ाрд░ाрд╣ाрд░ीрдоा рдкुрдЧ्рдирд╕рдХ्рдиे рджेрдЦाрдпो।
резрез. рдпो рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рд╣ाрдо्рд░ा рд╡िрднिрди्рди рдЬिрд▓्рд▓ाрд╣рд░ूрдХो рдЙрдд्рдкाрджрдХрдд्рд╡ рд░ рднाрд░рддрдХो рдкрдЮ्рдЬाрдм рддрдеा рд╣рд░िрдпाрдгाрдХो рдЙрдд्рдкाрджрдХрдд्рд╡рд▓ाрдИ рдЖрдзाрд░ рдоाрдиी рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ। рдпрд╕рд▓ाрдИ рдпोрднрди्рджा рдХрдо рдпा рдмрдвी рдмрдиाрдПрд░ рдкрдиि рд╣िрд╕ाрдм рдЧрд░्рди рд╕рдХिрди्рдЫ।
резреи. рдпो рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдгрдХा рдЖрдзाрд░рдоा рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рд╕рдмрднрди्рджा рдмрдвी рд▓ाрдн рд╕рд░्рд▓ाрд╣ी рдЬिрд▓्рд▓ाрдоा рджेрдЦिрди्рдЫ। рдд्рдпрд╕ैрдЧрд░ी рдХृрд╖िрдмाрдЯ рд░ाрдЬ्рдпрд▓ाрдИ рд╣ुрдиे рдЖрдо्рджाрдиी рдкрдиि рдпрд╣ी рдЬिрд▓्рд▓ाрдоा рдмрдвी рд╣ुрдирд╕рдХ्рдЫ। рддुрд▓рдиाрдд्рдордХ рд▓ाрднрдХा рджृрд╖्рдЯिрд▓ेрдд्рдпрд╕рдкрдЫि рдХ्рд░рдорд╢ः рдзрдиुрд╖ा, рд╕िрд░рд╣ा, рд╕рдк्рддрд░ी, рдоोрд░рдЩ, рдЭ्ाрдкाрд╣ुँрджै рдЕрди्рдд्рдпрдоा рдбोрд▓्рдкा, рдоुрд╕्рддाрдЩ рд░ рдордиाрдЩ рдкрд░्рджрдЫрди्। (рд╣े. рддाрд▓िрдХा)
резрей. рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдмाрдЯ рд╕рдмै рдЬिрд▓्рд▓ाрдХो рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рд╕рдо्рднाрд╡्рдп рдХुрд▓ рдЖрдо्рджाрдиी рд░ु. рео.реп рдЕрд░рдм рд╣ुрди рдЖрдЙँрдЫ।
резрек. рд╕рди् реирежрежрео/режреп рдХो рдиेрдкाрд▓рдХो рдмрдЬेрдЯрд╕ँрдЧ рддुрд▓рдиा рдЧрд░्рджा рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рд▓े рд╕рд░рдХाрд░ी рд░ाрдЬрд╕्рд╡рдоा рдХрд░िрдм рей.рел рдк्рд░рддिрд╢рдд рдоाрдд्рд░ рдХрд░рдХा рд░ूрдкрдоा рдпोрдЧрджाрди рдЧрд░ेрдХो рджेрдЦिрди्рдЫ।
рдпрд╣ाँ рджिрдЗрдПрдХो рддाрд▓िрдХाрдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЬिрд▓्рд▓ाрдЧрдд рдХृрд╖ि рдЖрдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдЧрд░्рди рдаूрд▓ो рд▓рдЧाрдиीрдХो рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдкрд░्рджрдЫ। рддрд░, рдд्рдпрд╕рд░ी рдЧрд░िрдиे рд▓рдЧाрдиीрдХो рдк्рд░рддिрдлрд▓ рд╕ाँрдЪ्рдЪै рдиै рддुрд▓рдиाрдд्рдордХ рдлाрдЗрджाрдХो рдЖрдзाрд░рдоा рд╕рд╣ी рд╣ुрди्рдЫ рдХि рд╣ुँрджैрди? рдд्рдпो рд▓рдЧाрдиी рдЕрди्рдп рддुрд▓рдиाрдд्рдордХ рдлाрдЗрджा рд╣ुрдиे рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рдЧрд░्рджा рдмрдвी рдлाрдЗрджा рд╣ुрдирд╕рдХ्рдЫ рдХि? рдпी рд░ рдпрд╕्рддा рдк्рд░рд╢्рдирдХो рдЬрд╡ाрдл рдЦोрдЬ्рдиुрдЕрдШि рддрд▓рдХा рджुрдИрд╡рдЯा рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╣ेрд░ौँ।
рдЧोрд▓рднेंрдбाрдХा рдХुрд░ा!
рдиेрдкाрд▓рдХो рд╕рдмैрднрди्рджा рдмрдвी рдЧोрд▓рднेँрдбा рд╣ुрдиे рд╕рд░्рд▓ाрд╣ीрдХो рд▓ाрд▓рдмрди्рджी рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рдПрдХ рдмोрдЯрдоा рд╡ाрд░्рд╖िрдХ резреж рджेрдЦि резреи рдХेрдЬी рдЧोрд▓рднेंрдбा рдлрд▓्рджा рд╣ाрдоी рд░ाрдо्рд░ो рдлрд▓्рдпो рднрдиी рдЦुрд╕ी рд╣ुрди्рдЫौँ। рддрд░, рдкрд╢्рдЪिрдоी рдпूрд░ोрдкрдХा рдиेрджрд░рд▓्рдпाрдг्рдб, рдЬрд░्рдордиी рд░ рд╡ेрд▓्рдЬिрдпрдо рдЖрджि рджेрд╢рдоा рдПрдХ рдмोрдЯ рдЧोрд▓рднेँрдбाрдоा рейрежреж рджेेрдЦि рекрежреж рдХेрдЬी рдк्рд░рддिрд╡рд░्рд╖ рдлрд▓्рдЫ। рдпрд╕рд░ी рдлрд▓्рдиे рдЧोрд▓рднेंрдбाрдХो рдмोрдЯрдХा рдЬрд░ा рдоाрдЯोрдоा рд╣ोрдЗрди, рдХृрдд्рд░िрдо рд░ूрдкрдоा рдмрдиाрдЗрдПрдХो рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░рдХाрд░ (рем138рем138рей рдЗрди्рдЪ) рдХो рдирд░рдо рдЫिрдж्рд░рджाрд░ рдвुрдЩ्рдЧा репрдЙрдпрдЪрдЧрдХ рдХрддрдпрд▓рднреж рдоा рдЧाрдбिрдПрдХा рд╣ुрди्рдЫрди्। рд╣рд░ेрдХ рджिрди рдЯिрдкिрдиे рдЧोрд▓рднेँрдбाрдХो рддौрд▓рд▓ाрдИ рдЖрдзाрд░ рдмрдиाрдИ рд╕ो рдмोрдЯрдХा рдЬрд░ाрдоा рдЬोрдбिрдПрдХो рдкाрддрд▓ो рдкाрдЗрдкрдмाрдЯ рдЭ्ोрд▓ рдорд▓ рдХрдо्рдк्рдпुрдЯрд░рдоाрд░्рдлрдд рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдоाрдд्рд░ाрдоा рд╕рдо्рдк्рд░ेрд╖िрдд рдЧрд░्рдиे рдЧрд░िрди्рдЫ। рдпрд╕ рдХिрд╕िрдордХो рдЧोрд▓рднेँрдбाрдХो рдмोрдЯрд▓े рдмोрдЭ् рдЦрдк्рди рдирд╕рдХ्рдиे рд╣ुँрджा рдпрд╕рд▓ाрдИ рдлрд▓ाрдоे рдЬाрд▓ीрдХो рдЯेрдХो рд▓рдЧाрдЗрдПрдХो рд╣ुрди्рдЫ। рдпрд╕्рддा рдмोрдЯрдордз्рдпे рдХुрдиैрд▓े рд╣рд░ेрдХ рдЭ्ुрдк्рдкाрдоा рддीрди рд╡рдЯा рдоाрдд्рд░ рдЧोрд▓рднेँрдбा рдлрд▓ाрдЙрдиे рдЧрд░्рдЫрди् рднрдиे рдХुрдиैрд▓े рел, рдХुрдиैрд▓े рен рдпा рдХुрдиैрд▓े рд╕-рд╕ाрдиा рекреж рджेрдЦि релреж рд╡рдЯाрд╕рдо्рдо рдЭ्ुрдк्рдкा рдлрд▓ाрдЙрди рд╕рдХ्рдЫрди्।
рдХрддि рджूрдз рджिрдиे рдЧाрдИ рджूрдзाрд▓ु?
рдиेрдкाрд▓рдоा рдзेрд░ैрдЬрд╕ो рдЧाрдИрд▓े рдмाрдЪ्рдЫाрдмाрдЪ्рдЫी рдкाрдПрдкрдЫि рдПрдХ рд╡рд░्рд╖рд╕рдо्рдо рджैрдиिрдХ рез рджेрдЦि реи рд▓िрдЯрд░рд╕рдо्рдо рджूрдз рджिрдиे рдЧрд░्рдЫрди्। рдпрджि рдХुрдиै рдЧाрдИрд▓े рджैрдиिрдХ резреж рджेрдЦि резреи рд▓िрдЯрд░ рджूрдз рджिрдпो рднрдиे рд╣ाрдоी рдд्рдпрд╕рд▓ाрдИ рдзेрд░ै рджुрдзाрд▓ु рдЧाрдИ рднрди्рдиे рдЧрд░्рджрдЫौँ। рдЬрдмрдХि рдбेрдирдоाрд░्рдХ, рдЬрд░्рдордиी, рдиेрджрд░рд▓्рдпाрдг्рдб рдЖрджि рдкрд╢्рдЪिрдо рдпुрд░ोрдкрдХा рджेрд╢рд╣рд░ूрдоा рд╡рд░्рд╖ैрднрд░ि рджैрдиिрдХ реореж рджेрдЦि репреж рд▓िрдЯрд░ рд░ рджूрдз рджिрдЗрд░рд╣рдиे рдЧाрдИрдмाрдЯ рдоाрдд्рд░ рд▓рдЧाрдиीрдХो рд╕рд╣ी рдк्рд░рддिрдлрд▓ рдЖрдЙँрдЫ рднрди्рдиे рдоाрдиिрди्рдЫ। рдд्рдпрд╣ाँ рджैрдиिрдХ рекреж/релреж рд▓िрдЯрд░рднрди्рджा рдХрдо рджूрдз рджिрдиे рдЧाрдИ рджूрдзрдХो рдк्рд░рдпोрдЬрдирдХा рдиिрдо्рддि рдкाрд▓िँрджैрдирди्।
рд╣ाрдоीрд▓ाрдИ рдпी рдЙрджाрд╣рд░рдгрд╣рд░ू рдкрдд्рдпाрдЙрди рдЧाрд╣्рд░ो рдкрд░्рди рдкрдиि рд╕рдХ्рдЫ। рддрд░ рдпो рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рд╣ो। рдд्рдпрд╕ो рднрдП рдХे рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдЦрд░्рдЪ рд▓ाрдЧ्рдиे рдЧрд░ेрдХो рдиेрдкाрд▓рдХो рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рд▓े рднाрд░рдд рдпा рдкрд╢्рдЪिрдо рдпुрд░ोрдкрд╕ँрдЧ рдк्рд░рддिрд╕्рдкрд░्рдзा рдЧрд░ी рджेрд╢рдХो рдФрдж्рдпोрдЧिрдХीрдХрд░рдг рдпा рднौрддिрдХ рдкूрд░्рд╡ाрдзाрд░ рд╡िрдХाрд╕рдоा рдпोрдЧрджाрди рдкुрд░्рдпाрдЙрди рд╕рдХ्рдиे рдЧрд░ी рдЖрдо्рджाрдиी рдЧрд░्рди рд╕рдХ्рдЫ рдд? рдЖрдЬ рд╕ोрдЪिрдиुрдкрд░्рдиे рдоुрдЦ्рдп рд╕рд╡ाрд▓ рдпрд╣ी рд╣ो।
рдпрд╕рдХो рдЕрд░्рде рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рд▓ाрдИ рдмेрд╡ाрд╕्рддा рдЧрд░्рдиुрдкрд░्рдЫ рднрди्рдиे рдкрдиि рд╣ोрдЗрди। рдпрд╣ाँ рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рдЧрд░िрдиे рд▓рдЧाрдиीрдХो рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ुрдиुрдкрд░्рдЫ рдоाрдд्рд░ рднрди्рди рдЦोрдЬिрдПрдХो рд╣ो। рд╣ाрдо्рд░ो рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рд▓рдЧाрдиी рджेрд╢рдХो рдЦाрдж्рдп рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдкूрд░्рддि рд░ рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рднрдПрдХा рдЬ्рдпाрд▓ा рдирдкाрдЙрдиे рд╢्рд░рдоिрдХрд╣рд░ूрд▓ाрдИ рд╕рдо्рдмोрдзрди рдЧрд░्рдиे рдЕрд░्рдеाрдд् рддिрдирд▓ाрдИ рд░ोрдЬрдЧाрд░ी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдЧрд░ाрдЗрд░рд╣рдиे рдЙрдж्рджेрд╢्рдпрдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ुрдиुрдкрд░्рджрдЫ। рд╣ाрдо्рд░ा рд▓ाрдЧि рддुрд▓рдиाрдд्рдордХ рд▓ाрднрдХा рджृрд╖्рдЯिрд▓े рдЕрдд्рдпрди्рдд рдЖрдХрд░्рд╖рдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХा рд░ूрдкрдоा рдкрд░्рдпрдЯрди, рдЬрд▓рд╕्рд░ोрдд рдЖрджि рдЫँрджैрдЫрди्।